عوامل مؤثر در تحولات سیاسی لیبی و سقوط قذافی با تأکید بر قبیله گرایی

قذافی حکومت خود را بر اساس یک حرکت نظامی به دست آورد و بعد از چهل سال با شروع اعتراض ها و ناآرامی ها از اواسط فوریه2011 حکومت خود را از دست داد. حرکت اعتراضی مردم لیبی در آغاز اعتراضی مسالمت‌آمیز از سوی خانواده 1200 زندانی مفقودشده بود. این حرکت مسالمت آمیز به‌شدت از سوی واحدهای امنیتی قذافی سرکوب شد. سپس امواج این حرکت اعتراضی به‌سرعت گسترش پیدا کرد و با سقوط شهرهای بزرگ و حساس نظیر بنغازی ، البیضا، مصراته زاویه در شرق و غرب کشور لیبی به جنگ داخلی کشیده شد. در این پژوهش به مسائل جامعه‌شناختی کشور لیبی از منظر نقش قبایل پرداخته خواهد شد. اهمیت قبایل ازآنجا ناشی می‌شود که کشور لیبی هنوز به شکل قبیلگی اداره می‌شد و قبیله عامل اصلی انسجام اجتماعی در این کشور است. سؤال اصلی این تحقیق این است که عوامل مؤثر در تحولات سیاسی لیبی و سقوط قذافی با تأکید بر قبیله گرایی چیست؟ فرضیه اصلی این است که تحولات و تغییرات رخ‌داده در لیبی به علت دیکتاتوری و نظام استبدادی موجب شده است تا قبایل لیبی از حمایت خود از قذافی دست کشیده ولی به سبب اختلافات با یکدیگر نیز نتوانند نظام سیاسی دمکراتیک تشکیل دهند. روش استفاده‌شده در این مقاله توصیفی-تحلیلی و گردآوری با اسناد کتابخانه‌ای است.

Effective factors in Libya's political developments and the fall of Gaddafi with an emphasis on tribalism

Ali Mohammad Hashemzadeh[1]

Mohammad Hasan Dehghan[2]

Abstract

Gaddafi gained his government based on a military movement and lost his government after forty years with the beginning of protests and unrest in mid-February 2011. The protest movement of Libyan people started a peaceful protest by the families of 1200 missing prisoners. This peaceful movement was severely suppressed by Gaddafi's security units. Then the waves of this protest movement spread rapidly and with the fall of big and sensitive cities such as Benghazi, Al-Bayda, Misrata Zawiya in the east and west of Libya, it was dragged into civil war. In this research, the sociological issues of Libya will be discussed from the point of view of the role of tribes. The importance of tribes comes from the fact that the country of Libya was still governed by tribes and the tribe is the main factor of social cohesion in this country. The main question of this research is what are the effective factors in Libya's political developments and its downfall with an emphasis on tribalism? The main hypothesis is that the developments and changes that occurred in Libya due to the dictatorship and authoritarian system have caused the Libyan tribes to stop supporting Gaddafi, but due to differences with each other, they cannot form a democratic political system. The method used in this article is descriptive-analytical and compilation with library documents.

[1]Master's Degree in International Relations, Islamic Azad University, Shahreza Branch, Isfahan, Iran. 

 Ali51.sajed@gmail.com

[2]Assistant Professor, University and Higher Research Institute of National Defense and Strategic Research, Tehran, Iran. M.dehghan1350@gmail.com

منابع

اشراق نیا، شیوا (1394)، چالش‌های شکل‌گیری جامعه مدنی در لیبی پس از قذافی، پایان‌نامه ارشد دانشگاه آزاد تهران مرکزی

پیر بالایی، روح‌الله؛ خورشیدی، ناصر؛ توده، محمدعلی (1398)،واکاوی متغیرهای اثرگذار بر استمرار بحران سیاسی و چالش‌های امنیتی لیبی،فصلنامه علمی مطالعات سیاسی جهان اسلام سال هشتم، شماره 1 ،پیاپی 29 ،بهار 1398، صص175-153

جعفری،سید خدیجه(1391)،جغرافیای دیکتاتوری در جهان:مطالعه موردی،خاورمیانه و شمال آفریقا، پایان‌نامه ارشد جغرافیای سیاسی

سمیعی اصفهانی، علیرضا؛ نوروزی نژاد،جعفر (1393)،انقلاب لیبی؛ دولت شکننده و چالش‌های گذار سیاسی، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، سال پنجم، شماره 38 ،تابستان 1393

عمویی،رضا (1392)،بررسي نقش مؤلفه‌ها و شکاف‌های قومي - قبیله‌ای در تحولات سال 2011 ليبي، پایان‌نامه ارشد مطالعات منطقه دانشگاه علامه طباطبایی

نصری، قدیر(1390)، درآمدی نظری بر امنیت جامعه‌ای(مفاهیم، مؤلفه‌ها و نظریه‌ها)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

نیاکوئی، سید امیر (1392)، بررسی بحران‌های عراق و سوریه در پرتو نظریه‌های امنیتی، فصلنامه سیاست جهانی، دوره دوم، ش اول، بهار.

نیاکوئی، سید امیر؛ اعجازی، احسان (1392)،واکاوی بحران امنیتی در یمن: علل و زمینه‌ها (2016-2011)، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‌المللی دانشگاه آزاد شهرضا، شماره 28، صص62-39

هاشمی نسب، سید سعید؛ سعادتی، مریم (1393)، عوامل بحران‌زا در سامان سیاسی نوین لیبی،پژوهش‌های منطقه‌ای، شماره 3، صص 225-196

هژبر زارع، حمیدرضا (1397)،انقـلاب لیبـی و دوران پسـا قـذافـی، پایان‌نامه ارشد پیام نور تهران غرب

یزدانی، عنایت‌الله؛ قاسمی، مصطفی (1395)، ی تحلیلی بر دولت ورشکسته در لیبی، فصلنامه دولت پژوهی، سال دوم، شماره 6، صص96-61

Amec (2011), Gaddafi's regime in relation to Libyan tribes, https://www.amec.org.za/all-analyses-in-chronological-order/item/1266-gaddafi-s-regime-in-relation-to-libyan-tribes.html.

Djaziri, Moncef (2021), Tribal Power, the State, and Political Transition in Libya,https://www.oasiscenter.eu/en/tribal-power-the-state-and-political-transition-in-libya

Middleeastmonit 2018) , Libyan tribes: Part of the problem or a solution?https://www.middleeastmonitor.com/20180808-libyan-tribes-part-of-the-problem-or-a-solution

Monitor(2021),Who's left of the Muammar Gaddafi clan 10 years after revolt?, https://www.monitor.co.ug/uganda/news/who-s-left-of-the-muammar-gaddafi-clan-10-years-after-revolt--3285968

Tandfonline (2016), Tribe and state in the history of modern Libya: A Khaldunian reading of the development of Libya in the modern era 1711–2011,https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/23311983.2016.1183278