نویسنده
چکیده
سیاست خارجی دولت‌ها در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی می‌تواند راهنمای عمل کشور جهت رسیدن به امنیت و منافع ملی قرار گیرد. پژوهش حاضر بر آن است تا با بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به تجزیه‌وتحلیل آسیب شناسانه و فرصت شناسانه آن در سطح منطقه‌ی خاورمیانه بپردازد بنابراین پرسش اصلی این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی گردآوری‌شده این است که فرصت‌ها و چالش های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه چیست؟ یافته‌ها نشان میدهد که چالش های سیاست خارجی ایران شامل رقابت‌های ژئوپلیتیک، تعارضات قومی و مذهبی و فرقه‌ای، حضور قدرت‌های فرا منطقه‌ای (آمریکا) در خاورمیانه، شیعه هراسی و ایران هراسی و فرصت های سیاست خارجی شامل موقعیت استراتژیک جغرافیایی، مذهب تشیع، دیپلماسی عمومی است.
Opportunities and challenges of the foreign policy of the Islamic Republic of Iran in the Middle East
Mershad Tahmasebi[1]
Mohammad Hasan Dehghan[2]
Abstract
The foreign policy of governments in the regional and international arena can be a guide for the country's actions to achieve national security and interests. The current research aims to examine the foreign policy of the Islamic Republic of Iran and analyze it pathologically and opportunistically at the level of the Middle East region. Therefore, the main question of this research, which was compiled using a descriptive-analytical method, is that the opportunities and challenges of the foreign policy of the Islamic Republic of Iran What is in the Middle East region? The findings show that Iran's foreign policy challenges include geopolitical rivalries, ethnic, religious and sectarian conflicts, the presence of trans-regional powers (America) in the Middle East, Shia and Iranophobia, and foreign policy opportunities include strategic geographic location, Shi'ism, and public diplomacy.
Key words: Iran, foreign policy, Middle East, strategic policy
[1]Master of Political Science, International Relations Department, Isfahan University, Isfahan, Iran. Mer.tahmasebi@gmail.com
[2]Assistant Professor, University and Higher Research Institute of National Defense and Strategic Research, Tehran, Iran. M.dehghan1350@gmail.com
منابع
ابراهیمی فر، طاهره، (1381)، الگوهای اعتمادسازی در منطقه خلیج‌فارس، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی
اختیاری امیری، رضا (1395) محدودیت‌های گفتمان اعتدال‌گرایی در ایجاد صلح منطقه‌ای با تأکید بر روابط ایران و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس، فصلنــامه اندیشه سیاسی در اسلام، شماره 11، بهــــار 95.
اسدی، علی‌اکبر (1390) «عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران: موازنه‌سازی و گسترش نفوذ» مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام (بهمن 1390)
اکبری، محبوب (1392)، تعارضات ایدئولوژیک مذهبی و نقش آن در تحولات خاورمیانه، خبرگزاری فارس قابل دسترسی در: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13921205000129
امامی، محمدعلی، (1385)، عوامل تأثیرگذار خارجی در خلیج‌فارس، تهران، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ سوم
بابایی، سعید (1396)، رویکرد مقایسه‌ای به جایگاه چین و روسیه در سیاست خارجی جمهوري اسلامی ایران (1396-1368)، پایان نامه ارشد دانشگاه علامه طباطبایی
بدیعی، مرجان، (1391) چشم‌انداز ژئوپلیتیک شیعه در سیاست خارجی عربستان، همایش ژئوپلیتیک شیعه، تهران، آبان ماه 1391
ترابی؛ قاسم (1391)، تحولات جهان عرب و تغییر سیاست منطقه ای عربستان- خبرآنلاین-4949.
تقوی، محمد علی، (1391) جوامع شیعی در خاورمیانه و تلاش برای خروج از انزوا، همایش ژئوپلیتیک شیعه، تهران، آبان ماه 1391
جعفری ولدانی، اصغر (1388)، چالش‌ها و منازعات در خاورمیانه، چاپ اول، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
حاجی یوسفی، اميرمحمد (1384)، سياست خارجي جمهوري اسلامي در پرتو تحولات منطقه‌ای،﴿2001 - 1991﴾، چاپ دوم، تهران: وزارت امور خارجه.
دهشیار، حسین (1382)، امنیت عراق به‌مثابه هویت، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال چهارم شماره 2.
شرف الدین، سیدحسین (1384)، «قدرت نرم آمریکا و ایران»، فصلنامه علوم سیاسی، سال هشتم، شماره سی و یکم، پاییز 1384.
شفیعی، نوذر؛ زمانیان، روح الله (1390)، مفهوم سیاست خارجی از دید گاه نظریه‌ها، فصلنامه اطلاعات سیاسی-اقتصادی، سال بیست‌وشش، شماره 258
ضرغامی، برزین (1391)، شوشتری، محمد جواد، ژئوپلیتیک شیعی یا هلال شیعی، همایش ژئوپلیتیک شیعه، تهران، آبان ماه 1391
کاظمی، علی اصغر (1393) روابط بین الملل در تئوری وعمل، تهران، نشرقومس، چاپ ششم.
نياكويي، سيد امير (1390) تحولات اخير خاورمیانه و شمال آفريقا، ريشه‌ها و پيامدهاي متفاوت، فصلنامة روابط خارجي، سال سوم، شمارة چهارم.
نیاکویی، امیر، ستوده، علی اصغر (1394) ماهیت راهبرد عربستان سعودی علیه انقلاب اسلامي ایران در منازعات سوریه و عراق، فصلنامه علمي- پژوهشي، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال چهارم: شمارة 71، زمستان 1394.
نیاکوئی، سید امیر؛ بهمنش، حسین (1391) «بازیگران معارض در بحران سوریه: اهداف و رویکردها»، فصلنامه روابط خارجی، سال چهارم، شماره 4.
واعظی، محمود (شهریور 1387)، «راهبرد تعامل سازنده و الزامات سیاست خارجی توسعه‌گرا»، مرکز مطالعات استراتژیک، معاونت پژوهش‌های سیاست خارجی.
واعظی، محمود، (1389) شورای همکاری خلیج‌فارس سیاست خارجی و روندهای داخلی، پژوهشکده تحقیقات راهبردی گروه پژوهشی سیاست خارجی، تهران.
Gifford dAlone, (1988) Political Advocay and cultural communication: organizing the nation’s public Diplomacy, university press of America, 1988. P.12
Mitton C.Cummings (2003), Cultural Diplomacy and the united states Govermment: A survey, Washington Dc: center for Arts and cultore, 2003. P. Tavailable at www.cultutalpolicy.org
کلیدواژه‌ها
