نویسنده
چکیده
چکیده
تنوع و تكثر معاني و دگرگوني مفاهيم، از ویژگی‌های اصلي دانش روابط بینالملل است. در عصر جهانی‌شدن، در منابع و در نوع تهدیدات، تحولی شگرف به وجود آمده است و قدرت به‌عنوان ابزار دفع تهدید یکی از مهم‌ترین و محوری‌ترین مفاهيم روابط بینالملل به شمار می‌رود. باوجودی كه برداشت سنتي از مفهوم قدرت (به‌ویژه در نظریه‌های واقع‌گرایانه و تحت تأثير آن‌ها) در روابط بینالملل، برداشتي عمدتاً سخت‌افزاری و ايستا بوده است، اما امروزه مفهوم قدرت با دگرگونی‌های جدي مواجه شده است. امروزه با تشديد تعاملات بین‌المللی، شتاب تغييرات نهادي، توسعه فرايند به هم‌پیوستگی جهاني، اهميت يافتن هنجارها و افزايش نقش بازيگران غيردولتي و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، نحوه برداشت از قدرت و سازوكارهاي اعمال آن نيز متحول و پیچیده‌تر شده است. براین اساس، به‌رغم غلبه رهیافت واقع‌گرایی در روابط بینالملل، تعریف قدرت به‌عنوان توانمندی معطوف به‌زور، موردانتقاد جدي قرارگرفته و تحول نوینی در مفهوم و کاربرد قدرت ایجادشده است. در این راستا مفاهیمی چون قدرت نرم و قدرت هوشمند مطرح‌شده است. با توجه به این مسئله، هدف اصلی پژوهش حاضر، بازخوانی تحول مفهوم قدرت و تأثیر آن بر راهبرد امنیت منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران است. در این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی به دنبال پاسخ این سؤال هستیم که تحول مفهوم قدرت، چه تأثیری بر راهبرد امنیت منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران داشته است؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که تحول ماهوی قدرت و عدم کارایی قدرت سخت و نرم صرف، جمهوری اسلامی ایران را به سمت منابع متعدد قدرت و ترکیب هوشمندانه آن‌ها در عرصه بین‌المللی هدایت نموده و پیگیري هم‌زمان این دو بعد قدرت (سخت و نرم) زمینه ارتقاي جایگاه این کشور و مقابله با تهدیدات منطقه‌ای را فراهم آورده است.
Evolution of the concept of power and its impact on the regional security strategy of the Islamic Republic of Iran
Sayed razzagh moghimi[1]
Abstract
The diversity and multiplicity of meanings and the transformation of concepts is one of the main features of the knowledge of international relations. In the age of globalization, there has been a tremendous change in the sources and types of threats, and power as a tool to repel threats is considered one of the most important and central concepts of international relations. Despite the fact that the traditional understanding of the concept of power (especially in realist theories and influenced by them) in international relations has been a mostly hardware and static understanding, but nowadays the concept of power has faced serious changes. Today, with the intensification of international interactions, the acceleration of institutional changes, the development of the process of global interconnection, the importance of norms and the increase in the role of non-governmental actors, and the development of information and communication technology, the way of perception of power and the mechanisms of its application have also changed and become more complicated. Based on this, despite the predominance of the realism approach in international relations, the definition of power as an ability focused on force has been seriously criticized and a new evolution has been created in the concept and application of power. In this regard, concepts such as soft power and smart power have been proposed. Considering this issue, the main goal of the current research is to review the evolution of the concept of power and its effect on the regional security strategy of the Islamic Republic of Iran. In this article, with a descriptive-analytical method, we are looking for an answer to the question, what effect did the evolution of the concept of power have on the regional security strategy of the Islamic Republic of Iran? The findings of the research show that the evolution of power and the ineffectiveness of hard and soft power have led the Islamic Republic of Iran to multiple sources of power and their intelligent combination in the international arena, and the simultaneous pursuit of these two dimensions of power (hard and soft) It has provided the ground to improve the status of this country and deal with regional threats.
Keywords: Power, hard power, soft power, smart power, Middle East region, regional security strategy.
[1]PhD in International Relations, Islamic Azad University, Qom branch, Srmoghimi2023@gmail.com
منابع
احمدیان، حسن (1395)، قدرت نرم و قدرت سخت در سیاست منطقه‌ای ایران ، پایگاه اینترنتی اینترنشنال، www.theinternational.ir، (1 اسفند 1395).
برزگر، کیهان (1397)، راهبرد سياست خارجي ايران در توازن قواي منطقه‌ای ، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال بیست و یکم، شماره چهارم، زمستان 1397.
بی‌نام (1397)، ایران برای نفوذ در سوریه، تاکتیک‌های متعددی دارد ، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 19 بهمن‌ماه 1397.
بی‌نام (1391)، سردار سلیمانی؛ نماد قدرت هوشمند ایران در منطقه، پایگاه اینترنتی مشرق.
بی‌نام (1394)، راهبردها و منافع بازیگران در تحولات غرب آسیا، موسسه مطالعات راهبردی نخبگان.
تاجیک، محمدرضا (1387)، نظریه‌های پست‌مدرنیستی درباره انقلاب اسلامی، تهران: انتشارات مرکز تحقیقات استراتژیک.
تافلر، آلوین (1370)، تغییر ماهیت قدرت، ترجمه شاهرخ بهار و حسن نورایی بیدخت، تهران، مرکز ترجمه و نشر کتاب.
تافلر، آلوین (1375)، جابه‌جایی در قدرت، ترجمه شهین دخت خوارزمی، جلد اول، تهران: انتشارات سیمرغ.
تافلر، آلوين (1364)، ورق‌های آينده، عبدالحسين نيك گهر، تهران: بهبنش.
حافظ نيا، محمدرضا (1385)، اصول و مفاهيم ژئوپليتيك، چاپ اول، مشهد: پاپلي.
حسینی، دیاکو (1397)، عوامل مؤثر در قدرت اول شدن منطقه‌ای ایران ، دیپلماسی ایرانی، www.irdiplomacy.ir/fa، 15 مهر 1397.
خرمشاد، محمدباقر و متقی، افشین (1395)، نقش انقلاب اسلامی در تقویت قدرت هوشمند جمهوری اسلامی ایران ، دو فصلنامه علمی – پژوهشی مطالعات قدرت نرم، سال ششم، شماره پانزدهم، پاییز و زمستان 1395.
خسروی، محمدعلی و میراشرفی، سید روح‌الله (1393)، قدرت نرم و جایگاه آن در امنیت منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران ، پژوهشنامه روابط بینالملل، صص 85 – 56.
رمضانی، روح‌الله (1384)، چارچوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر نی.
رینولد، ترزا (1389)، قدرت نرم و سیاست خارجی آمریکا، ترجمه مجید رسولی، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
زکریا، فرید (1388)، جهان پسا - آمریکایی، ترجمه احمد عزیزی، تهران: نشر هرمس.
سلطانی نژاد، احمد (1395)، دگرگوني مفهوم قدرت در پرتو فناوری نوین اطلاعاتي – ارتباطي ، دو فصلنامه علمي - پژوهشي دانش سياسي، سال دوازدهم، شماره اول، بهار و تابستان 1395، پياپي 23، صص 98 – 73.
شارپ، جین، (1389)، قدرت نرم و عدم خشونت، ترجمه سید رضا مرزانی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
شامیري شکفتی، افشین و شاهنده، بهزاد (1397)، تبیین جایگاه قدرت هوشمند در سیاست خارجی چین ، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال چهاردهم، شماره سوم، پاییز 1397، صص 62 – 31.
عسگری، محمود (1384)، ویژگی‌های قدرت نرم ، ماهنامه اطلاعات راهبردی، شماره 43.
عیوضی، محمدرحیم (1395)، قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران و جریان‌های سیاسی شیعه غرب آسیا ، دو فصلنامه جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، دوره 4، شماره 2، پاییز و زمستان 1395.
فدوی بنده قرائی، احمد و گرامیان، سعیده السادات (1390)، تحول ماهیت قدرت نرم در دوره پسا مدرن، مطالعات قدرت نرم، سال اول، پیش‌شماره 3.
قربانی شیخ‌نشین، ارسلان (1390)، قدرت هوشمند؛ تحول نوین قدرت در عصر جهانی‌شدن ، فصلنامه روابط خارجی، سال سوم، شماره چهارم، زمستان 1390، صص 150 – 125.
گرامیان، سعیده السادات و مطهری، زینت السادات (1394)، تحول ماهيت قدرت در عصر فرا صنعتي؛ بررسي ديدگاه آلوين تافلر ، فصلنامه امور خبری، شماره 16.
مایلی، محمدرضا و مطیعی، مریم (1395)، قدرت نرم در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ، فصلنامه مطالعات روابط بینالملل، دوره 9، شماره 35، پاییز 1395، ص 207 – 190.
محسنی، علی؛ جاودانی مقدم، مهدی؛ حاجی، محسن (1397)، تحول پارادایمی مفهوم قدرت و امنیت در عصر جهانی‌شدن و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، س 8، ش 3، پاییز 97، صص 208 – 181.
محمدیان، علی و عابدی، هانی (1396)، تحلیلی بر ارتقاء جایگاه ایران در خاورمیانه با تأکید بر قدرت هوشمند ، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال سیزدهم، شماره چهلم، پاییز 1396، صص 48 – 23.
مشیر زاده، حمیرا (1386)، تكثر معنايي و تحول مفاهيم در روابط بینالملل ، فصلنامه مطالعات راهبردي، سال دهم، شماره چهارم، صص 667 – 647.
مرادیان، محسن (1388)، دستاوردهای سه دهه تلاش ، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال دوازدهم،
شماره 45.
نای، جوزف (1387)، قدرت در عصر اطلاعات (از واقع‌گرایی تا جهانی‌شدن)، ترجمه سعید میر ترابی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
نای، جوزف (1387)، قدرت نرم: ابزارهای موفقیت در سیاست بینالملل، ترجمه سید محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) و پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج.
نای، جوزف (1383)، کاربرد قدرت نرم، ترجمه محسن روحانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
نیک‌روش، ملیحه و جعفری، علی‌اکبر (1395)، نقش مراجع تقلید و علمای دینی کشور عراق در افزایش قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران ، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال پنجم، شماره 18، تابستان 1395.
وحیدی، موسی‌الرضا (1386)، فرا تکنولوژی و تحول مفهوم قدرت در روابط بینالملل ، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال دهم، شماره 4، 724 – 697.
Adel, Nabil (2021). "The crescent of Influence: The rise of Iran as a regional power in the middle eas", Revue Espace Geographique et Societe Marocaine, no 53.
Baldwin, D (2003). Power and International Relations eds. Handbook of International Relations, London: Sage.
Djerejian, Edward (20 December 2007). "War and Peace: The Problems and Prospects of American Diplomacy in the East", Los Angeles World Affairs Council.
Hinen, Games (2008). Smart Power in the world, New York.
Kidwai, Saman Ayesha (2020). "The Rise of Iran as a Regional Power", Sage Journals, Volume 76, Issue 2, https://doi.org/10.1177/0974928420917801.
Maloney, Suzanne (2017). The roots and evolution of Iran’s regional strategy, Brent Scowcroft Center on international security, https://www.atlanticcouncil.org/in-depth-research-reports/issue-brief/the-roots-drivers-and-evolution-of-iran-s-regional-strategy/.
Nossel, Suzanne (2004). "Smart power", Foreign Affairs, March/ April.
Nye, Joseph (2004). Soft Power: The Means to Success in World Politics, New York: Public Affairs.
Nye, Joseph (2021). "Soft power: the evolution of a concept", Journal of Political Power, Pages 196-208.
Wilson, Jeanne (2004), Strategic Partners: Russia - Chines Relatins in the PostSoviet Era, M. E. Sharp, Armonk New York.
کلیدواژه‌ها
