نویسنده
چکیده
در بررسی و تحلیل تاریخ معاصر ایران، شناخت شخصیت‌ها و بازیگران این دوران و نقش آن‌ها در وقوع جریان‌ها و رخدادهای ماندگار، مسئله‌ای است که می‌تواند ما را در شناخت دقیق‌تر علت‌ها و عوامل عقب‌ماندگی‌ها، پیشرفت‌ها و تغییرات اجتماعی یاری رساند. یکی از چهره‌های تاریخی که به‌عنوان پدر اصلاحات ایران شناخته می‌شود، میرزا تقی‌خان فراهانی معروف به امیرکبیر است. میرزا تقی خان عنوان امیرکبیر را به سبب لیاقت و اقدامات بزرگش کسب کرد. وی اصلاحات بنیادی و همه جانبه ای در راستای توسعه فرهنگ سیاسی، اصلاحات اداری، مسائل اقتصادی، اصلاح امور مالی و اصلاح وضع قشون، انجام داد به نحوی که قریب به اتفاق به واسطه اقداماتی نظیر احیاء روزنامه، تاسیس مدرسه دارالفنون، انتشار کتب فنی، بهداشتی، اعزام محصلان به اروپا و استخدام معلمان اروپایی، امیر را بنیان‌گذار اندیشه و فرهنگ نوین ایران می‌دانند. این نوشتار می‌کوشد با استفاده از روش جستاری اسپریگنز به تبیین عملکرد سیاسی امیرکبیر به‌عنوان یکی از شخصیت‌های اصلاح‌گر و توسعه‌خواه در تاریخ سیاست ایران بپردازد
Investigating political, economic and social reforms Mirza Taghi Khan Farahani's chancellorship
Mohsen Abouzar Ghaffari Rad[1]
Mohammad Hasan Dehghan[2]
Abstract
In the study and analysis of the contemporary history of Iran, knowing the characters and actors of this era and their role in the occurrence of lasting currents and events is an issue that can help us in knowing more precisely the causes and factors of backwardness, progress and social changes. One of the historical faces known as the father of Iran's reforms is Mirza Taqi Khan Farahani known as Amir Kabir. Mirza Taqi Khan earned the title of Amir Kabir due to his merit and great actions. He carried out fundamental and all-round reforms in the direction of the development of political culture, administrative reforms, economic issues, reforming financial affairs and reforming the situation of the army, in such a way that mostly through measures such as revitalizing the newspaper, establishing Dar al-Funun school, publishing technical books, health, sending students to Europe and hiring European teachers, Amir is considered the founder of modern Iranian thought and culture. This article tries to explain the political performance of Amir Kabir as one of the reformist and developmental characters in the history of Iranian politics by using Spriggan's research method.
Key words: Amir Kabir, development, Spriggans research method
[1]Master of Diplomacy and International Organizations, Faculty of International Relations, Ministry of Foreign Affairs, Tehran, Iran
Mohsen.farahbar@gmail.com
[2]Assistant Professor, University and Higher Research Institute of National Defense and Strategic Research, Tehran, Iran. M.dehghan1350@gmail.com
منابع
آدمیت، فریدون (1348)، امیرکبیر و ایران، تهران، خوارزمی.
ازغندي، علیرضا (1391)، چارچوبها و جهت گیريهاي سیاست خارجی جمهوري اسلامی ایران، تهران: قومس.
اسپریگنز، توماس (1392)، فهم نظریه های سیاسی، ترجمه: رجایی، فرهنگ، چاپ هفتم، تهران، آگاه.
افراسیابی، بهرام (1380)، غروب در پگاه، تهران، گنجینه فرهنگ.
اقبال آشتیانی، عباس (1340)، میرزا تقی‌خان امیرکبیر، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
امینی، علیرضا و ابوالحسن شیرازی، حبیب‌الله (1382)، تحولات سیاسی اجتماعی ایران از قاجاریه تا رضاشاه، تهران، قومس.
باقیان زارچی، مرتضی (1388)، علل و زمینه‌های پیروزی ا حمدی نژاد در انتخابات ریاست جمهوری سال 84، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه تهران.
ﺑﺮوﮔﺶ، ﻫﯿﻨﺮﯾﺶ (1367)، ﺳﻔﺮي ﺑﻪ درﺑﺎر ﺻـﺎﺣﺐ ﻗـﺮان، ﺗﺮﺟﻤـﻪ ﺣﺴـﯿﻦ ﮐﺮدﺑﭽـﻪ، اﻃﻼﻋﺎت.
بینا، علی‌اکبر (1348)، تاریخ سیاسی و دیپلماسی ایران، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
ﭘﻮﻻك، ﯾﺎﮐﻮب ادوارد (1361)، اﯾﺮان و اﯾﺮاﻧﯿﺎن، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﯿﮑﺎووس ﺟﻬﺎﻧﺪاري، ﺗﻬﺮان، ﺧﻮارزﻣﯽ.
حقدار، علی‌اصغر (1395)، میرزا یعقوب خان، رساله سیاسی، در: اسنادی از مشروطه‌پژوهی در ایران، دفتر دوم: هفت رساله، نشر الکترونیکی، باشگاه کتاب.
دوﮔﻮﺑﯿﻨﻮ، ژوزف آرﺗﻮر (1367)، ﺳﻪ ﺳﺎل در آﺳﯿﺎ، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺿﺎ ﻫﻮﺷﻨﮓ ﻣﻬﺪوي، ﺗﻬﺮان،ﮐﺘﺎﺑﺴﺮا.
رضاقلی، علی (1377)، جامعه‌شناسی نخبه‌کشی، تهران، نشر نی.
روشنی زعفرانلو، قدرت‌الله (1354)، امیرکبیر و دارالفنون، تهران، انتشارات کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد.
زیباکلام، صادق (1392)، مناظره صادق زیباکلام و سید عباس نبوي درباره انتخابات ریاست جمهـوري در دفتر خبرگزاري تسنیم، خبرگزاري تسنیم، 23 اردیبهشت.
عیوضی، محمدرحیم (1383)، وقایع اتفاقیه اصلاحات امیر، زمانه، شماره 28
محمدی آئین، شهرزاد، (بهار و تابستان 96)، ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ اﺻﻼﺣﺎت اﻣﯿﺮﮐﺒﯿﺮ از دﯾﺪﮔﺎه ﺳﯿﺎﺣﺎن و ﮐﺎرﮔﺰاران ﺧﺎرﺟﯽ (1222- 1268 ق/1807- 1852 م)، دو فصلنامه پارسه، سال 17، شماره 28.
مدنی، سید جلال‌الدین (1365)، تاریخ تحولات سیاسی و روابط خارجی ایران، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
مکی، حسین (1355)، زندگی میرزا تقی خان امیرکبیر، تهران، انتشارات ایران.
هوشنگ مهدوی، عبدالرضا (1355)، تاریخ روابط خارجی ایران از صفویه تا پایان جنگ جهانی دوم، تهران، کتاب سیمرغ...روشنی
واﺗﺴﻮن، راﺑﺮت ﮔﺮاﻧﺖ (1340)، ﺗﺎرﯾﺦ ﻗﺎﺟﺎر، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻋﺒﺎﺳﻘﻠﯽ آذري، ﺑﯽﺟﺎ: ﺑﯽﻧﺎ.
ولایتی، علی‌اکبر (1372)، تاریخ روابط خارجی ایران در دوره‌ی ناصرالدین‌شاه و مظفرالدین شاه، تهران، وزارت امور خارجه.
یغمایی، اقبال (1376)، مدرسه دارالفنون، تهران، انتشارات سروا.
Adeed, Dawisha (1993). Islamic Foreign Policy, Cambridge: Cambridge: University Press
کلیدواژه‌ها
