آسیب‌شناسی فرهنگ سیاسی جامعه افغانستان در حکمرانی دوباره طالبان

با سلطه‌ی دوباره طالبان بر افغانستان و سقوط نظام جمهوری در سال 2021، این کشور از جنبه‌های مختلف دچار تغییراتی شگرف شد. تغییراتی که تا تاروپود جامعه افغانستان را پیش رفت و ایده‌های دگر در نظام حکمرانی و حوزه عمومی تسری داد. این پژوهش بنا به‌ضرورت تحلیل پیامدهای سلطه دوباره طالبان بر افغانستان موضوع فرهنگ سیاسی جامعه این کشور را بررسی کرده است. پرسش اصلی تحقیق براین مبنا طرح‌شده که سلطه دوباره طالبان چه تأثیراتی بر فرهنگ سیاسی جامعه افغانستان بر جای گذاشته است؟ برای پاسخ به این پرسش، از نظریه فرهنگ سیاسی آلموند و وربا استفاده شد و مؤلفه‌هایی مانند خشونت‌گرایی و استبداد سیاسی، بیگانه هراسی و بیگانه‌ستیزی، فرهنگ سیاسی قومی و قبیله‌ای، جزم‌اندیشی و مطلق‌نگری، بی‌اعتمادی به دولت و عدم انفعال و عدم مشارکت و قانون‌گریزی مدنظر قرار گرفت. بر اساس فرضیه پژوهش همه عناصر فرهنگ سیاسی جامعه افغانستان در دوره طالبان تضعیف‌شده و رو به قهقرا رفته است. همچنین طبق نظریه آلموند و وربا، فرهنگ سیاسی جامعه افغانستان در دوره طالبان، تلفیقی از فرهنگ سیاسی محدود و تبعی است و شهروندان هیچ انتظار تغییری از نظام سیاسی ندارند و حکومت هم مجالی برای مشارکت و عرض‌اندام شهروندان ایجاد نمی‌کند.

Pathology of the political culture of Afghan society under the re-rule of the Taliban

Hamed Alizadeh

 Reza Parizad

Abstract

With the re-domination of the Taliban over Afghanistan and the fall of the republican system in 2021, this country underwent dramatic changes in various aspects. The changes that went to the core of Afghan society and spread different ideas in the governance system and the public sphere. This research has analyzed the issue of the political culture of this country's society due to the necessity of analyzing the consequences of the re-domination of the Taliban on Afghanistan. The main question of the research is based on what effects the re-establishment of the Taliban has left on the political culture of the Afghan society.To answer this question, Almond and Verba's political culture theory was used and components such as political violence and authoritarianism, xenophobia and xenophobia, ethnic and tribal political culture, dogmatism and absolutism, mistrust of the government and lack of passivity and lack of Participation and evasion were considered.According to the hypothesis of the research, all elements of the political culture of Afghan society have been weakened and regressed during the Taliban period. Also, according to the theory of Almond and Verba, the political culture of the Afghan society during the Taliban period is a combination of limited and subservient political culture, and the citizens do not expect any change from the political system, and the government does not create an opportunity for citizens' participation and freedom.

Keyword: Political culture, Taliban, Afghanistan, society, participation

منابع

باقری دولت‌آبادی، علی؛ باقری، محمد و ناییج، علیرضا. (1397). نقش عادت واره های قوم پشتون در بازتولید قدرت طالبان، فصلنامه سیاست پژوهی، شماره 11، زمستان، صص 103-75.

بخشایشی اردستانی، احمد، میرلطفی، پرویز رضا، (1390). نقش جامعه‌پذیری سیاسی در شکل‌گیری طالبانیزم در افغانستان، نشریه مطالعات روابط بین‌الملل، 14، زمستان، صص 56-29.

بدیع، حسین؛ عباس زاده مرزبالی، مجید و قهرمان، میثم.(1397). فرهنگ سیاسی؛ یک بررسی مفهومی و نظری، فصلنامه سیاست، شماره 17.

پای، لوسین (1370). فرهنگ سیاسی و توسعه سیاسی، ترجمه، مجید محمدی، نامه فرهنگ، تهران، نشر علم، سال دوم، شماره 7،1

سریع القلم، محمود. (1387). فرهنگ سیاسی ایران، تهران: نشر فرزان.

عارفی، داوود (1399)، کتاب فرهنگ جزیره‌ای تأملاتی پیرامون فرهنگ سیاسی افغانستان هرات، انیستو مطالعات استراتژیک افغانستان.

عارفی، محمد اکرم، حمیدی، روبینه، (1397) نقش فرهنگ سیاسی در مشارکت سیاسی افغانستان (1395-1380) فصلنامه کاتب، 11، زمستان، صص 121-101.

عالم، عبدالرحمن، (1374). فهم فرهنگ سیاسی، فصلنامه سیاست خارجی، شماره 4.

عباسیان، علی اکبر. (1387). فرهنگ سیاسی در امثال‌وحکم فارسی، تهران: نشر اختران.

فرهنگ سیاسی؛ یک بررسی مفهومی و نظري گروه علوم سیاسی دانشگاه مازندران زاده مرزبالی مجید عباس دانشجوي دکتري علوم سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی میثم قهرمان

قراگوزلو، محمد (1387). فکر دموکراسی سیاسی، تهران: موسسه انتشارات نگاه.

قوام، عبدالعلی (1374). نقد نظریه‌هاي نوسازي و توسعه سیاسی، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.

قوام، عبدالعلی (1382)، سیاست‌هاي مقایسه‌اي، تهران: سمت.

قیصري، نوراله و شکوري، ابوالفضل.(1381). فرهنگ سیاسی: پژوهشی در ساختار و تحولات نظري یک مفهوم، نامه مفید، شماره 32.

کاظمی، جمال. (1380). طالبان و هلال بنیادگرایی، مجله پگاه حوزه، آبان، شماره 25

مهدوی، سید بسم الله و سجادی، سبد عبدالقیوم. (1401). فرهنگ سیاسی و توسعه‌نیافتگی رفتار سیاسی در دوره امان‌الله خان (با تأکید بر ارزش‌های اسلامی). فصلنامه مطالعات تاریخ جهان اسلام، شماره 21.

نویمان، فرانتس (1373). آزادی، قدرت و قانون، ترجمه عزت الله فولادوند، تهران: انتشارات خوارزمی سجادی، سجادی، عبدالقیوم.(1380). جامعه‌شناسی سیاسی افغانستان، کابل: نشر خاتم

پور قدیری، آرین. (1399). بررسی موانع فرهنگی توسعه سیاسی در افغانستان، موسسه مطالعات راهبردی شرق، موجود در:

 https://www.iess.ir/fa/analysis/2388/

پور قدیری، آرین. (1401). چرا طالبان از اعتماد جامعه محروم است؟ وب‌سایت خبرآن لاین. موجود در:

 https://www.khabaronline.ir/news/1640640/

فخری، عبدالصبور. (2021). خشونت سیاسی در افغانستان؛ پیشینه، عوامل، پیامدها و شیوه علاج آن، خبرگزاری آناتولی.

سقوط افغانستان؛ یک سال بعد | جدیدترین بحران طالبان | ۵پرده از افغانستانِ تحتِ سلطه طالبان. (1401)، وب سایت همشهری آن لاین، موجود در:

https://www.hamshahrionline.ir/news/697519/

افغانستان؛ سال فاجعه‌بار حکومت طالبان، (2022)، موجود در:

https://www.hrw.org/gbz/news/2022/08/11/afghanistan-talibans-catastrophic-year-rule

صالحی، برنا. (1401). پیامدهای سقوط؟ موجود در:

http://www.afghanpaper.com/nbody.php?id=171039