طنز و آگاهی سیاسی مردم در عصر مشروطیت

همزمان با تحولات منتهی به مشروطه، تحولات اجتماعی دیگری در ایران به‌موازات آن در حال‌گیری بود که نقش سزائی را در بخشی و رهایی مردم ایفاء کرد. این فرآیند که در حوزه ادبیات انتقادی و در قالب طنز و در قلمرو مطبوعات و ادبیات شکل گرفت، اسباب تنویر افکار فارغ‌التحصیلان، روشنفکران، حاملان و عوامل تغییر و تحلیل نهائی، عامه مردم را ارائه کردند. با عنایت به این موضوع و با توجه به تأثیر عمیقی که ادبیات انتقادی و به‌ویژه طنز در بیان واقعیت اجتماعی به‌صورت مطایبه دارد، در این پرسش که به این پرسش پاسخ می‌دهد که ادبیات انتقادی و به‌ویژه طنز چه تأثیری در مردم و نخبگان حاکم دارد. در جامعه از عقب‌ماندگی ایرانیان و شکل‌گیری انقلاب مشروطه؟ فرضیه ما در این پژوهش این است که ادبیات انتقادی و به‌ویژه طنز در عصر مشروطه با ویژگی‌های استعاره‌ای، زیباشناسانه، ظرافت عمیق است به عمیق‌ترین و حادترین مسائل جامعه پرداخته و تأثیر به سزایی در بخشی از مردم ایفا دارد.

 روش تحقیق در این پژوهش نیز توصیفی-تحلیلی و بهره‌گیری از برخی از ابزارهای تفسیری کوئینتن اسکینر تحت عنوان " هرمنوتیک مقصود رسان" است که بر اساس آن محقق می‌کوشد، مقصود مؤلف و یا نگارنده طنز را ازآنچه گفته‌شده را دریابد می‌داند.

طنز و آگاهی سیاسی مردم در عصر مشروطه

جواد جمالی

خلاصه

همزمان با تحولات منتهی به مشروطه، تحولات اجتماعی دیگری نیز در حال ظهور بود که نقش بسزایی در آگاهی و رهایی عمومی داشت. این روند که در حوزه ادبیات انتقادی در قالب طنز و در عرصه مطبوعات و ادبیات شکل قابل توجهی پیدا کرد، زمینه روشنگری افکار فارغ التحصیلان، روشنفکران، حاملان و عوامل تحول را فراهم کرد و در تحلیل نهایی، عمومیت بخشید. عمومی. با توجه به این موضوع و با توجه به تأثیر عمیق ادبیات انتقادی به ویژه طنز در بیان واقعیت اجتماعی به زبان طنز، در این مقاله سعی بر آن است تا به این سؤال پاسخ دهیم: تأثیر ادبیات انتقادی به ویژه طنز بر آگاهی مردم و نخبگان حاکم از عقب ماندگی ایران و شکل گیری انقلاب مشروطه؟ فرضیه ما در پژوهش حاضر این است که ادبیات انتقادی به ویژه در عصر مشروطه با ویژگی‌های استعاری و زیبایی‌شناختی و ظرافتی که دارد توانسته به عمیق‌ترین و جدی‌ترین معضلات جامعه بپردازد و تأثیر بسزایی در افکار عمومی داشته باشد. اطلاع.

از نظر روش، پژوهشی توصیفی- تحلیلی است که در آن از ابزارهای تفسیری کوئنتین اسکینر با عنوان «هرمنوتیک غیرمستقیم» استفاده شده است که بر اساس آن پژوهشگر سعی می کند از آنچه که در این زمینه وجود دارد، قصد نویسنده یا نویسنده طنز را دریابد. گفته شده است.

واژه‌های کلیدی: ادبیات انتقادی، طنز، عصر مشروطیت، آگاهی سیاسی، هرمنوتیک

منابع

اخوت، احمد، (1371)، «نشانه‌شناسی مطایبه»، چاپ اول، مجله فردا، اصفهان.

اصیل، حجت‌الله (1387)، دهخدا در افق روشنفکری ایران، تهران، انتشارات امیرکبیر.

آرین پور، یحیی (1372) «از صبا تا نیما»، تهران، انتشارات: زوار، ج 2، چاپ پنجم؛

آرین پور، یحی، (1351)، «از صبا تا نیما»، تهران، انتشارات فرانکلین، چاپ دوم، جلد اول.

برمن، مارشال، (1392) تجربه‌ی مدرنیته، ترجمه مراد فرهاد پور، انتشارات طرح نو، چاپ نهم.

برنجیان، سکینه (1385)؛ ادبیات آذری و فارسی در آذربایجان ایران در سده بیستم، ترجمه اسماعیل فقیه، تهران، نگاه.

بهزادی، حسین، (1378)، «اندوه جردی، طنز و طنزپردازی در ایران»، تهران، نشر صدوق.

بیضایی، بهرام، (1344)، نمایش در ایران، تهران: چاپ کاویان

پلارد، آرتور، (1383) «طنز»، ترجمه سعید سعید پور، چاپ سوم، تهران، نشر مرکز.

پوینده، محمدجعفر (1381) سودای مکالمه، خنده، آزادی، تهران، انتشارات چشمه.

حلبی، علیاصغر (1365)، «تاریخ طنز و شوخطبعی»، تهران: انتشارات بهبهان.

داد، سیما، (1378)، «فرهنگ اصطلاحات دینی»، تهران: انتشارات مروارید.

رهبری، مهدی، (1387)، «مشروطه‌ی ناکام، تأملی در رویارویی ایرانیان با چهره‌ی ژانوسی تجدد»، تهران: انتشارات کویر.

شاملو، احمد، (1354)، «حافظ شیراز»، تهران: انتشارات مروارید.

شفیعی کدکنی، محمدرضا، (1380)، «ادوار شعر فارسی از مشروطه تا سقوط سلطنت»، تهران: انتشارات سخن.

شیردل، حسین، (1390)، "بررسی تصویرسازی کارتون در مطبوعات مشروطه"، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.

صفا، (1362)، «تاریخ ادبیات در ایران»، تهران: انتشارات فردوس، جلد اول.

کاتوزیان، همایون، (1390)، «ایران جامعه‌ی کوتاه‌مدت»، تهران: نشر نی؛

کریچلی، سایمون (1384)، در باب طنز، ترجمه سُمّی، سهی- انتشارات ققنوس.

کریمی حکاک، احمد، (1359)، «گفتاری بر طنز» لوح 2 و 3.

معین، محمد (1350)، فرهنگ فارسی، انتشارات امیرکبیر، 6 جلدی

ناصری، ناصر، (1385)، «طنز و جلوه های شکل گیری آن در ادبیات فارسی»، سال سوم، شماره 7.

هلیتزر، ملوین (1380)، اسرار شوخی نویسی، تهران، اداره کل پژوهش های سیما.

یوسفی، غلامحسین، (1372)، داستان‌های طنزآمیز و شاهنامه، تهران: انتشارات علمی، جلد اول.