سیر تحولات طالبان: بررسی تطبیقی رویکرد طالبان از 1994 تا 2021

طالبان در طول تاریخ خود تحولات مهمی را تجربه کرده است که تحت تأثیر عوامل مختلفی ازجمله شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی افغانستان قرارگرفته‌اند. فهم تحولات طالبان برای فهم وضعیت کنونی افغانستان و پیش‌بینی آینده آن امری ضروری است. این مقاله به دنبال پاسخ به این سؤال است که چه تحولاتی در رویکرد و عملکرد طالبان از  1994 تا 2021 رخ‌داده است؟ که با توجه به تحولات گذشته و فعلی طالبان، فرضیه اصلی این است که ایدئولوژی و رویکرد این گروه در قبال مسائل مختلف ازجمله حقوق بشر، زنان و دختران، آموزش، سیاست خارجی و اقتصاد، تطبیق‌پذیرتر و انعطاف‌پذیرتر از گذشته شده و این انعطاف‌پذیری در روش‌ها و تاکتیک‌هایش محدود است و هدف و شعارهای اصلی طالبان همچنان متحجرانه و افراطی است. این مقاله با استفاده از روش پژوهش کیفی از نوع تبیین علی و از منابع مختلف، به بررسی تحولات ایدئولوژی، استراتژی، تاکتیک و رویکردهای طالبان از  1994 تا 2021 می‌پردازد. تا سیر این تحولات طالبان را تااندازه‌ای روشن کند.

Taliban developments: an adaptive assessment of Taliban policies from the 1994 to 2021

Hossein Hemmati

Abstract

Developments have been influenced by various factors such as the political, social and economic conditions of Afghanistan. Understanding the developments of the Taliban is essential for understanding the current situation in Afghanistan and predicting the future of this country. The purpose of this article is to answer the question, what developments have occurred in the approach and performance of the Taliban from the 1994 to 2021? Considering the past and present developments of the Taliban, the main hypothesis is that the ideology and policy of this group on various issues such as human rights, women's and girls' rights, education, foreign policy and economy has more adaptability and flexibility compared to the past and this flexibility is limited in the methods related to it and the main goal and slogans of the Taliban are still extreme. Using the qualitative research method (causal type) and various sources, this article examines the developments of the ideology, strategy, technique and policies of the Taliban from the 1994 to 2021 so that the developments of the Taliban can be revealed to some extent.

Keywords: clergy, constitutional movement, Islamic revolution

منابع

احدی، انور الحق، (1377)، عربستان سعودی، ایران و جنگ در افغانستان، افغانستان طالبان و سیاست‌های جهانی، ترجمه عبدالغفار محقق، انتشارات ترانه، مشهد.

باقری دولت‌آبادی، علی، (1400)، علل فروپاشی سریع ارتش افغانستان در برابر حملات طالبان، نشریه: سیاست دفاعی، دوره 30، شماره 116.

تاجیک، محمدرضا، (1383). گفتمان، پاد گفتمان و سیاست، نشر موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.

حسینی زاده، سید محمدعلی، (1388). نظریه گفتمان و تحلیل سیاسی. فصلنامه علوم سیاسی، 28، 181-21.

خبرگزاری ایسنا. (۱۴۰۳، ۱۸ فروردین). پیام رهبر طالبان افغانستان به مناسبت عید فطر. قابل دسترس در سایت: https://www.isna.ir/news/1403011808902 /

داوودی، علی‌اصغر، (1389)، نظریه گفتمان و علوم سیاسی، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال دوم، شماره 8.

درج، حمید. (1401). سیاست خارجی آمریکا در قبال افغانستان و مسئله قدرت‌یابی دوباره طالبان سیاست دفاعی، دوره 32، شماره 124، شماره پیاپی 3، 67-99.

دولتیار، احمدخان. (2020). عوامل بازگشت طالبان به قدرت و آینده افغانستان. مرکز پژوهش‌های بحران و سیاست آنقره.

دومینگز، گابریل. (۱۳۹۲). طالبان؛ تغییر تاکتیک و تثبیت اهداف. [مصاحبه با کریستین برگ هارپ ویکن]. دویچه وله. قابل‌دسترس در سایت: https://www.dw.com/en/top-stories/s-9097.

رشید، احمد. (1379)، طالبان، اسلام، نفت و بازی بزرگ جدید، ترجمۀ اسدالله شفایی و صادق باقری، انتشارات دانش هستی، چاپ اول.

سجادی، عبدالقیوم، (1399)، الگوهای حل منازعه و الگوی کارآمد در افغانستان، فصلنامه‌ی علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه خاتم‌النبیین (ص)، پاییز، سال چهارم، شماره نهم.

سلحشور، خلیل، چند دهه حضور طالبان در افغانستان؛ از سقوط تا ظهور مجدد، 15.09.2020، گزارش تحقیقی خبرگزاری گزاری آناتولی. قابل‌دسترسی در سایت: https://www.aa.com.tr/fa//1972644

سلطانی، علی‌اصغر، (1384)، قدرت، گفتمان و زبان، تهران، نشر نی.

سیمبر، رضا و خاوری، عبدالله. (1402). ریشه‌های اندیشه سیاسی و مذهبی طالبان افغانستان (1996-2001). پژوهشنامه ایرانی سیاست بین‌الملل،

صفاری، غلامعلی. (1395). طالبان. موسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور. (ویراست به قلم رضا قاسمی زمانی).

عارفی، محمدناصر. (1399). عوامل و زمینه‌های ظهور دوباره‌ی طالبان. اندیشه معاصر، 5(18)، زمستان، 153-173.

کسرایی، محمد سالار، پوزش شیرازی، علی. (1388). نظریه گفتمان لاکلائو و موفه ابزاری کارآمد در فهم و تبیین پدیده‌های سیاسی. فصلنامه سیاست، 39(3).

مارش، دیوید، استوکر، جری، (1378). روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه: امیرمحمد حاجی یوسفی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

مژده، وحید. (1381). افغانستان و 5 سال سلطه طالبان. تهران: نی.

مسجدی، فاطمه و مینا، بابک. (1399). ریشه‌های فکری طالبان و القاعده (مصاحبه با احمد الرمح). آسو. https://www.aasoo.org/fa/articles/2915

مقدمی، محمدتقی (1390). نظریه تحلیل گفتمان لاکلائو و موف و نقد آن، معرفت فرهنگی اجتماعی، سال دوم بهار، شماره 2 (پیاپی 6)

واعظی، حمزه، (1381) افغانستان و سازهای ناقص هویت ملی، تهران، ناشر محمدابراهیم شریعتی افغانستانی.

هنری، یدالله، آزرمی، علی. (1392). بررسی و تحلیل فرایند استقرار و انسجام یابی گفتمان انقلاب اسلامی ایران بر اساس نظریه گفتمان لاکلائو و موفه. پژوهشنامه انقلاب اسلامی، 3(8), 95-118.

Belén Soage, Ana“ ,(2022) Iran’s Shifting Policy Towards the Taliban ”,Atalayar,http//:bitly.ws/CueF. Wolfrum, R. (2002). The Status of the Taliban: Their Obligations and Rights under International Law, Max Planck Yearbook of United Nations Law, 6, 559-601.

Bellal, M., & Jones, A. (2011). The rise of the Taliban in Afghanistan. Central Asian Survey, 30(3), 275-287.

Bizhan, Nematullah(2018), Building legitimacy and state capacity in protracted fragility: The case of Afghanistan, The LSE-Oxford Commission on State Fragility, Growth and Development.

Graham-Harrison, Emma, (2022), “Hypocrisy or a reason for hope? The Taliban who send their girls to school”, https://www.theguardian.com/world/2022/aug/14/hypocrisy- or-a-reason-for-hope-the-taliban-who-send-their-girls-to-school.

Hansen, Christian & Kousary, Halimullah )2022(, “Can Iranget along with the Taliban?“ http://warontherocks.com/06/2022/can/iran/get/with/the/ Taliban.

Howarth, D. R. (2000). Discourse: Concepts in the social sciences (illustrated, reprint). Open University Press

Ibrahim, Y. (2017). The Taliban`s Islamic Emirate of Afghanistan (1996–2001): War making and State-Making as an Insurgency Strategy. Small Wars & Insurgencies. 28(6), 947–972. doi:10.1080/09592318.2017.1374598.

Lacla, E and Mouffe ,C(1985). Recasting Marxism" in James martin, p. 140.

Osman B. and Gopal A. (2016). Taliban Views on a Future State, Center on International Cooperation, At: https://cic.nyu.edu/sites/default/files/taliban_future_state_final. pdf.

 Philipose, Rahel (2021), Hazara: A community historically oppressed in Afghanistans, August 24, 2021, https://indianexpress.com/article/explained/explained-who-are-hazaras- of-afghanistan-taliban-7461859/.

Stancati, Margherita; Amiri Ehsanullah (2021), Taliban Reach Out to Shiite Hazara Minority, Seeking Unity and Iran Ties, 2 Sept 2021, https://www.wsj.com/articles/taliban- reach-out-to-shiite-hazaraminority- seeking-unity-and-iran-ties-11630599286.

Thomas, Clayton, (2022), “Education for Afghan Girls Under the Taliban: Status and Issues for Congress”, Congressional Research Service, IN11908.