پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش شخصیت محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، در شکل‌دهی به سیاست‌های اقتصادی نوین این کشور انجام شده است. با بهره‌گیری از رویکرد روان‌شناسی سیاسی و بر اساس نظریه صفات شخصیت و نظریه رهبری تحول‌گرا، مقاله حاضر تلاش دارد پیوند میان ویژگی‌های شخصیتی رهبر و جهت‌گیری‌های کلان اقتصادی را تبیین کند. روش این پژوهش از نظر ماهیت توصیفی– تحلیلی بوده و داده‌ها از طریق تحلیل محتوای سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها، سیاست‌های اقتصادی، واکنش های سیاسی و گزارش‌های رسمی برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ گردآوری شده است. چارچوب نظری پژوهش مبتنی بر تلفیق نظریه صفات و رهبری تحول‌گرا در قالب تحلیل روان‌شناسی سیاسی است. نتایج نشان می‌دهد که صفاتی چون جسارت، بلندپروازی، میل به کنترل و نوگرایی در شخصیت محمد بن سلمان، نقش مهمی در طراحی و اجرای برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ داشته‌اند. در عین حال، تمرکز بیش از اندازه قدرت و تصمیم‌گیری فردی، چالش‌هایی در مسیر تحقق اهداف این چشم‌انداز ایجاد کرده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که ترکیب رهبری تحول‌گرا با گرایش اقتدارگرایانه، ویژگی منحصربه‌فرد سبک رهبری بن سلمان در اقتصاد مدرن عربستان است.

The personality of Mohammed bin Salman in shaping the modern Saudi economy: from oil to Vision 2030

Mohammad Reza Khosravi inchea

 Mohammad Yousefi Joybari

Abstract

This study aims to examine the role of the personality of Mohammed bin Salman, the Crown Prince of Saudi Arabia, in shaping the country’s new economic policies. Using a political psychology approach and based on the theory of personality traits and the theory of transformational leadership, this article attempts to explain the link between the leader’s personality traits and macroeconomic orientations. The method of this study is descriptive-analytical in nature, and data was collected through content analysis of speeches, interviews, economic policies, political reactions, and official reports of the Vision 2030 program. The theoretical framework of the study is based on the integration of trait theory and transformational leadership in the form of a political psychology analysis. The results show that traits such as boldness, ambition, desire for control, and modernity in the personality of Mohammed bin Salman have played an important role in the design and implementation of the Vision 2030 program. At the same time, excessive concentration of power and individual decision-making have created challenges in the path to achieving the goals of this vision. The findings show that the combination of transformational leadership with authoritarian tendencies is a unique feature of Bin Salman's leadership style in the modern Saudi economy.

Key words: Mohammed bin Salman, political psychology, trait theory, transformational leadership theory, Vision 2030.

منابع

- آجرلو، حسین. (1397). چشم اندار عربستان سعودی در 2030؛ فراز یا فرود؟. تهران: انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر.

- حاتمی فر، حمید. حیدری، مجتبی. (1403). بررسی تاثیر رهبری تحول گرا در سازمان. هفتمین همایش ملی افق های نوین در مدیریت و اقتصاد.

- جاست، جان تی. سیدانیوس، جیم. (1398). روان شناسی سیاسی. ترجمه محمدرضا جلالی، محمد سعدی، تهران: نشر ارتباطات.

- مسعودنیا، حسین و همکاران. (1396). جابجایی قدرت در عربستان سعودی. فصلنامه رهیافت های سیاسی و بین الملل، 8(۱)، 137–172.

- نمازی شیشوان، آرش و همکاران. (۱۴۰۳). نقش شخصیتی ولودیمیر زلنسکی در جنگ روسیه و اوکراین. فصل‌نامه دانشنامه علوم سیاسی، 5(15)، 37–66.

- زارعی، علیرضا. (1401). شخصیت شناسی محمد بن سلمان, ولیعهد عربستان سعودی. نشریه ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت راﻫﺒﺮدی ﺟﻬﺎن اسلام ،23(4)، 33–68.

- شولتز، دوآن. (1383). نظریه های شخصیت. ترجمه یوسف کریمی و همکاران، تهران: نشر ارسباران.

- هوبارد، بن. (1403). به قدرت رسیدن محمد بن سلمان. ترجمه علی ربیع، تهران: انتشارات نگاه.

- پست، جرالد. (1398). روان شناسی رهبران سیاسی. ترجمه منوچهر قدسی قهفرخی، رامین قدسی، تهران: انتشارات جوینده.

- Allport, Goron Willard. (1937). Personality: A psychological interpretation. Holt.

- Bass, Bernard Morris. (1985). Leadership and performance beyond expectations. Free Press.

-Britannica.(2023). Mohammed bin Salman. Encyclopaedia Britannica.

https://www.britannica.com/biography/Mohammed-bin-Salman

- Cattell, R. B. (1946). Description and measurement of personality. World Book Company.

- Bass, Bernard Morris, & Riggio, R. E. (2006). Transformational leadership (2nd ed.). Lawrence Erlbaum Associates.

- Kets de Vries, M. F. R. (2001). The leadership mystique: A user's manual for the human enterprise. Prentice Hall.

 -Government of Saudi Arabia. (2016). Saudi Vision 2030. https://www.vision2030.gov.sa.

- Gause, F. Gregory III. (2021). Saudi Arabia: How much change? In J. L. Gelvin (Ed.), The Contemporary Middle East in an Age of Upheaval. Stanford University Press

- Hertog, Steffen. (2018). Princes, brokers, and bureaucrats: Oil and the state in Saudi Arabia. Middle East Journal, 72(1), 28–48. https://doi.org/10.3751/72.1.03

- Vassiliev, A. (2020). Saudi Arabia and the making of the modern Middle East. I. B. Tauris.

- Ulrichsen, K. C. (2017). The Saudi Arabia–Iran rivalry and regional order. Chatham House.

-Vision 2030 Kingdom of Saudi Arabia. (2016). National transformation program 2020. Kingdom of Saudi Arabia. https://www.vision2030.gov.sa

- Friedman, T. L. (2018). Thank you for being late: An optimist's guide to thriving in the age of accelerations. Farrar, Straus and Giroux.