تفکر ریزوماتیک و تکثر سلفیسم «جهادی»: بررسی عامل درونی و محرک بیرونی

آن‌چه که در مطالعات مرتبط با سلفی‌های جهادی مورد توجه محققان قرار نمی‌گیرد، تناسب تفکر و نگرش آنها با شرایط زمانه است؛ دوره پسامدرن شیوه اندیشیدن خاص خود را می‌طلبد، همان‌گونه که ابزار و لوازم مواجهه و مقابله با تهدیدات نیز تغییر کرده است. باید بررسی کرد که در شرایط کنونی شیوه نگرش سلفی‌های نسبت به خود و محیط بیرونی چیست و چه عاملی آنها را به تکثیر و تکثر روزافزون کشانده است؟ از این‌رو، این تحقیق مبانی اصلی گسترش سلفی‌گرایی جهادی را در دو عامل فکری و محرک بیرونی مورد مطالعه قرار داده و پیامدهای آن را پراکندگی هرچه بیشتر این گرایش و ناتوانی در کنترل و مقابله با آن توسط جامعه بین‌المللی دانسته است. برای تبیین این فرضیه که به روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته، ابتدا با استفاده از نظریه و استعاره ریزوم مبنایی برای گذار از مرجعیت‌محوری به خودمرجعی در بین جهادی‌های سلفی چارچوبی تدارک دیده است تا گذار فکری آن‌ها از اِتّباع از مجتهدین به اِتّباع مستقیم از نص را نشان دهد و سپس از تهاجم نظامی غرب به جوامع اسلامی به عنوان محرک بیرونی برای تحریک و تکثیر گروه‌های سلفی جهادی بهره گیرد. مقاله در نهایت به این نتیجه‌ رسیده است که تنها راه‌ فوری خشکاندن ریشه و امکان زیست آنها مسدود کردن دسترسی‌شان به منابع مالی، تجهیزات، نیروهای انسانی و اطلاعات است و امکان تغیر افکار آنها در حال حاضر وجود ندارد.

Rhizomatic Thinking and Being Increased Jihadi Salafism: Study on Inner Factor and Outer Motive

Abstract

Whatever in the researchers studying don't be attention on the Jihadi Salafism is the relation between the thinking and the situation of the epoch; postmodern era needs own special thinking, like tools and necessaries of the encounter with threats have been shifted. Ought to study that Salafists how thinking on external circumference and which factor have increased and abounded them in this era? This research have been studied the bases of the escalation of Jihadi Salafism on two conceptual and external motive factors, and have seen it consequences in ever far-flung of this trend and international society's debility on control and counter with them. For explain this hypothesis that have been fulfill by descriptive-analytical method, first have been used from rhizome metaphor as framework to transition from authority-base on self-ruling in Salafism, until be shown the Salafi conceptual transition from imitation from clergymen to direct imitation from the exact text. And then, has been used from west military invasion on Islamic society as external motive and duplication of the Jihadi Salafism groups. Finally, have been suggested this conclusion that the only solution to dry theirs life possibilities is the factors such as no access to financial resources, equipment, manpower and information.

Keywords: rhizome, Jihadi Salafism, authority, self-ruling and far-flung