نقش امیدآفرینی در تقویت مشارکت اجتماعی با تأکید بر اهداف انقلاب اسلامی

امیدآفرینی یک حالت روانی، هیجانی و شناختی است که فرد، حالت پیش‌بینی و انتظار وقوع یک رویداد خوب را دارد و ضمن احساس کارایی و ثمربخشی به این نتیجه می‌رسد که می‌تواند بهتر از قبل به کارهای خود رسیدگی کرده و رفتاری سازگار و مثبت از خود نشان دهد؛ بنابراین امیدآفرینی به‌عنوان یکی از عوامل کلیدی در پیشبرد مشارکت اجتماعی، به‌ویژه در چارچوب اهداف انقلاب اسلامی، نقش بسزایی در تقویت انسجام اجتماعی و ارتقاء سطح مشارکت مردمی ایفا می‌کند. هدف اصلی این تحقیق، تبیین نقش امیدآفرینی در افزایش مشارکت اجتماعی و بررسی عوامل مؤثر بر این فرآیند با تأکید بر اهداف انقلاب اسلامی است. پژوهش حاضر به لحاظ روش‌شناسی از نوع مطالعات توصیفی تحلیلی است و نتایج حاصله بیانگر آن است که مؤثرترین عوامل اجتماعی امیدآفرینی شامل، انسجام اجتماعی، ایجاد اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، حمایت اجتماعی و امنیت اجتماعی است. نتایج همچنین حاکی از آن است که افزایش امیدآفرینی منجر به افزایش مشارکت اجتماعی در فعالیت‌های اجتماعی می‌شود. در نتیجه می‌توان گفت که امیدآفرینی به‌عنوان یک عامل کلیدی در تقویت مشارکت اجتماعی در راستای اهداف انقلاب اسلامی شناخته می‌شود.

Knowledge of political interpretation

Vol 5, No 17, winter 2023

ppt 48-90 Received: 31/10/2024

        Accepted: 03/02/2025

The Role of Hope-Building in Strengthening Social Participation

With Emphasis on the Goals of the Islamic Revolution

Ali Moradi Bahmaei

Abstract

Hope-building is a psychological, emotional, and cognitive state in which an individual anticipates and expects a good event to occur, and while feeling efficient and productive, comes to the conclusion that he can handle his work better than before and show consistent and positive behavior; therefore, hope-building, as one of the key factors in advancing social participation, especially within the framework of the goals of the Islamic Revolution, plays a significant role in strengthening social cohesion and improving the level of popular participation. The main purpose of this research is to explain the role of hope-building in increasing social participation and to examine the factors affecting this process with an emphasis on the goals of the Islamic Revolution. The present research is a descriptive-analytical study in terms of methodology, and the results indicate that the most effective social factors of hope-building include social cohesion, building social trust, social participation, social support, and social security. The results also indicate that increasing hope-building leads to increasing social participation in social activities. As a result, it can be said that hope-building is recognized as a key factor in strengthening social pa rticipation in line with the goals of the Islamic Revolution. Keywords: hope-building, social trust, social participation, social cohesion, Islamic Revolution

.

Keywords: Hope-building, social trust, social participation, social cohesion, Islamic Revolution.

منابع و مآخذ

قرآن کریم. ترجمه الهی قمشه‌ای.

آخوندی، مصطفی (1385). «جایگاه امید در پویایی انسان‌ها»، مجله مربیان، سال ششم، شماره 19.

ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا (1383). توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران، تهران: نشر نی.

برزگر، محمدجواد (بهار 1403). «امید، سرمایه‌ای پنهان برای توسعه همه‌جانبه»، فصلنامه پژوهش‌های توسعه اجتماعی، سال دهم، شماره 1.

بیگدلی، محمد و رجبی ده برزویی، اصغر (1402). «واکاوی مؤلفه‌های امیدآفرینی در جمهوری اسلامی با تأکید بر نظام فکری امام خامنه‌ای»، دو فصلنامه سیاست اسلامی، سال یازدهم، شماره 23.

بی‌نام (1403). «امیدواری کاذب در جامعه و اقتصاد: رؤیایی که ممکن است به کابوس تبدیل شود و همانند حبابی بترکد»، پایگاه خبری همکار نفتی، به نشانی https://hamkarnafti.ir/False

ترابی، یوسف و گودرزی، آیت (1384). «ارزش‌ها و امنیت اجتماعی»، فصلنامه دانش انتظامی، سال ششم، شماره 2.

جهان پرور، محمدمهدی (1403). «امیدآفرینی در جوانان؛ راهبرد پیشرفت ملی و عبور از بن‌بست‌ها»، خبرگزاری تسنیم، به نشانی: https://www.tasnimnews.com/fa/news/1403/11/20/3252303

حدادی، علیرضا و همکاران (1403). «سلسله گزارش‌های پایش مشارکت مردمی گزارش اول: مدل سنجش مشارکت‌های مردمی با تأکید بر جوانان»، ماهنامه گزارش‌های کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دوره سی‌ودو، شماره 2.

خامنه‌ای، سید علی (مدظله‌العالی). مجموعه بیانات و پیام‌ها، قابل‌دسترسی در پایگاه اطلاع‌رسانی http://farsi.khamenei.ir

ردادی، محسن (1402). «واکاوی موضوع امید و امکان‌های تولید آن؛ با تأکید بر ظرفیت‌های ارتقای مشارکت‌های عمومی در مجلس شورای اسلامی»، ماهنامه گزارش‌های کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دوره سی و یکم، شماره 12.

رستگاری، امیر (1384). «گسترش نقش زنان در جهت حمایت‌های شغلی- خانوادگی»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره ششم، شماره ۴.

رنجبر، فرهاد و خلیلی، محمدحسن (1403). «امید و امیدواری با توجه به آیات قرآن کریم»، دانشنامه علوم انسانی، سال اول، شماره 2.

سعد، علی (1403). «امیدآفرینی یعنی مسیر برای پیشرفت وجود دارد»، سایت شورای فرهنگ عمومی، به نشانی https://www.pcci.ir/fa/news/755555

سفیری، خدیجه و صادقی، مریم (1388). «مشارکت اجتماعی دانشجویان دانشکده‌های علوم اجتماعی دانشگاه‌های شهر تهران و عوامل اجتماعي مؤثر بر آن»، فصلنامه جامعه‌شناسی كاربردي، سال بیستم، شماره 2.

شعبانی، محمدجواد (1401). «امید اجتماعی در ایران»، مصاحبه، تهران: مرکز پژوهشی مبنا.

شعبانی، محمدجواد و همکاران (1398). «بررسی مؤلفه «امید» در سبک زندگی دینی و نقش رسانه دیداری تلویزیون در گسترش امیدآفرینی دینی»، دو فصلنامه پژوهشنامه سبک زندگی، سال پنجم، شماره 8.

طاهری دمنه، محسن و کاظمی، معصومه (پاییز 1399). «خوانشی آینده‌پژوهانه از پروبلماتیک امید اجتماعی در ایران»، پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی، دوره نهم، شماره 3.

عظیمی، علیرضا (زمستان 1402). «تبیین عوامل تأثیرگذار بر امید اجتماعی در بین شهروندان تهرانی»، فصلنامه پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، سال دوازدهم، شماره 23.

علوی نیا، نسرین و نعمتی، زهرا (1400). «فرایند نهادینه کردن امید در جوانان و راهکارهای آن در بیانیه گام دوم انقلاب مبتنی بر بیانات مقام معظم رهبری»، فصلنامه مطالعات هنر و فرهنگ، دوره ششم، شماره 2.

فرزند وحی، جمال و سهرابیان، فاطمه (1393). «آرزو در اسلام»، مجله سراج منبر، دوره پنجم، شماره 14.

قربانی زاده، شیما و موسوی، سیده نرگس (1402). «بررسی راهکارهای امیدآفرینی در جامعه با استناد به قرآن و روایات»، فصلنامه قرآنی کوثر، شماره 76.

کار، آلان (1387). روان‌شناسی مثبت‌گرا، ترجمه حسین شریفی و همکاران، تهران: سخن.

محمدی مقدم، یوسف و کاوند، ندا (1402). «کاوشی داده‌ بنیاد بر ‌‌امیدآفرینی در جامعه در راستای تحقق بیانیه گام دوم انقلاب»، فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، سال هفتم، شماره 25.

محمدی مقدم، یوسف و کاوند، ندا (1402). «کاوشی داده بنیاد بر امیدآفرینی در جامعه در راستای تحقق بیانیه گام دوم انقلاب»، فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، دوره هفتم، شماره 25.

مرادی بهمئی، علی (1402). «آثار، ابزارها و موانع امیدآفرینی در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی»، اولین همایش ملی جوانان و امیدآفرینی، دانشگاه افسری امام حسین(ع)، مرکز علویون.

مردانی فر، فهیمه و همکاران (1398). «سرمایۀ اجتماعی و امید به آینده در میان دانشجویان (مطالعۀ دانشگاه‌های شهر بندرعباس)»، فصلنامه مدیریت سرمایه اجتماعی، دوره ششم، شماره 1.

مرکز رصد فرهنگی کشور (1402). وﺿﻌﯿﺖ اﻣﯿﺪ اﺟﺘﻤﺎعی در اﯾﺮان، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، ﻫﻨﺮ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت.

مطهری پور، مرتضی و آذربایجانی، مسعود (1396). «ساختار معنایی امید در آیات قرآن کریم»، فصلنامه مطالعات تفسیری، سال هشتم، شماره 32.

مکارم شیرازی ناصر و همکاران (1393). پیام امیرالمؤمنين(ع)، تهران: دارالکتب الاسلاميه.

مهدوی، سید محمدصادق و رحمانی خلیلی، احسان (1378). «بررسی تأثیر دین‌داری بر مشارکت اجتماعی شهروندان تهران»، پژوهشنامه علوم اجتماعی، سال دوم، شماره 4.

موسوی، سید طاهره (1389). «امید و امیدواری در خانواده»، نشریه گلبرگ، شماره 127.

نبی پور، مریم و فلاح، محمدحسین (1394). «طراحی آموزش امید درمانی مبتنی بر مفاهیم اسلامی»، همایش ملی اسلام و سلامت روان یزد، دانشگاه یزد، دانشکده علوم انسانی.

یوسفی، رسول (1398). «تبیین جایگاه امیدآفرینی اجتماعی در راستای تحقق گام دوم انقلاب اسلامی»، مجموعه مقالات، اولین همایش بین‌المللی گام دوم انقلاب؛ الگوی نظام مردمی تمدن ساز. دانشگاه جامع امام حسین(ع).

یوسفی، ناصر و همکاران (1402). «امیدآفرینی رسانه‌ها ضرورت امروز جامعه»، میزگرد خبرگزاری ایرنای زنجان، به نشانی: https://www.irna.ir/news/85307855

Berry, Kate A, Eric Mollard (ed) (2010). Social Participation in Water Governance and Management: Critical and Global Perspectives, Earthscan Publications Ltd, London.

Coleman, J. S (1990). Foundations of Social Theory, Harvard University Press.

Egan, L. A, et al (2008). “Hope as a Basis for Understanding the Benefits and Possibilities of Community Engagement”, Journal of Community Psychology.

Feldman, S, et al. (2018). Empowerment through Participation: Enhancing Hope and Community Engagement, Journal of Social Psychology and Community Development, 10(2).

Johnson, R. & Martinez, L (2020). "Hope as a Catalyst: The Role of Optimism in Fostering Community Engagement", Journal of Social Psychology and Community Development, 8(3).

Putnam, R. D. (1995). Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy, Princeton University Press.

Snyder, C. R. (2002). Hope Theory: Rainbows in the Mind, Psychological Inquiry.